kop

Dit is nr 6, juli 2005
Redactie:
Tel: 0113-330030
Fax: 0113-330031
Email de redactie

De Groene Rekenmeester is de elektronische nieuwsbrief van de Groene Rekenkamer, een samenwerkingsverband van de Stichting Heidelberg Appeal, het Platform Nederlandse Luchtvaart, de Edmund Burke stichting, de stichting Klimaat, de stichting Kernvisie en de Chlorofielen

U wilt geen Groene Rekenmeester meer ontvangen? Klik hier

Abonnement nemen?
Klik hier.

18000 doden door fijn stof?

Bij de presentatie van de Milieubalans 2005 (zie hier)  maakte Milieu- en Natuur Planbureau directeur Klaas van Egmond gewag van 18.000 mensen die tien jaar te vroeg zouden sterven als gevolg van de vervuiling met fijn stof - ieder jaar weer. Dat is volgens Trouw (hier) 13% van alle sterfgevallen in Nederland en het is daarmee een groot probleem. Waar is dat cijfer op gebaseerd?

In de Milieubalans is het cijfer niet terug te vinden, daar concludeert men dat 12% van de totale ziektelast (dus niet alleen sterfte, maar sterfte plus ziekte)  veroorzaakt wordt door milieufactoren, maar dat is dan niet alleen fijn stof, maar ook UV-straling, ozon en geluid. In Trouw wordt gewezen naar een publicatie waarin het allemaal wordt uitgelegd, maar twee maanden later ligt deze volgens een voorlichtster van het MNP nog immer bij de drukker. In de medische wereld verlies je je geloofwaardigheid als je je onderzoeksresultaten rondbazuint voordat ze officieel zijn gepubliceerd, maar het voorzorgsprincipe vrijwaart een mens natuurlijk van dergelijke muizenissen.

In menige publicatie over fijn stof wordt gewezen op de overeenkomsten met rook. Nu vereist roken jaarlijks in Nederland ongeveer 20.000 doden en volgens Van Egmond is de fijn stof problematiek dus bijna even groot. Misschien is dat waar, maar je krabt toch wel even je hoofd temeer omdat vooral auto's aangewezen worden als belangrijke producenten van fijn stof. Zo voert Milieudefensie actie tegen de vervuiling die dagelijks 17.000 auto's veroorzaken in de Haagse Veerkade. Maar op deze (Duitstalige) website wordt een straat beschreven in Hannover waar dagelijks 30.000 auto's door gaan. Hun  totale fijn stof productie komt overeen met één kettingroker iedere 70 meter. Volgens de auteur wordt de fijn stof problematiek nogal overdreven.

Dat meent ook onderzoeker Suresh Moolgavkar. In deze publicatie bespreekt hij de verschillende studies die ten grondslag liggen aan de normen zoals die (In de VS) gelden voor fijn stof en concludeert dat de bewijsvoering te kort schiet (hier). Onderzoekers Gary Koop en Lise Tole komen tot een vergelijkbare conclusie: volgens hun berekening is er zelfs een reële mogelijkheid dat luchtverontreiniging in het geheel geen of zeer weinig doden vergt (hier en hier). Ook Joel Schwartz denkt dat de fijn stof-problematiek wordt overdreven (hier en hier).

Het vergeten scenario:
Methane2markets

Als de VS wordt verweten dat ze niet aan ' Kyoto' meedoen is één van de antwoorden: waarom doen jullie niet mee aan ons Methane2markets programma? Dat kost veel minder en levert nog wat op ook.
Methaan is als broeikasgas 20-30-keer zo actief als CO2, en er zijn talloze plekken op de wereld waar het ontsnapt: stortplaatsen, mest, natuurgebieden, rijstcultuur. Als je het opvangt heb je een energiebron waar je geld mee kunt verdienen. 14 landen doen al mee, waaronder India en China, en als het allemaal lukt zal reeds in 2015 een reductie aan broeikasgassen zijn bereikt waar de Kyoto-ondertekenaars een puntje aan kunnen zuigen. Vreemd toch: wie opwarming van de aarde serieus neemt zou dit programma toch ook serieus moeten nemen, maar in Nederland was er geen journalist die het enige aandacht waardig keurde. En in de VS is het nauwelijks beter. 

Hier de website van het Methane2Markets-programma . Hier drie commentaren er op: Easterbrook, Pielke en Freese

Grafschennis om dieren te redden

Omdat haar zoon proefdieren voor medisch onderzoek fokt hebben activisten voor dierenrechten in Engeland het 7 jaar oude lijk van Gladys Hammond opgegraven en elders begraven zonder te zeggen waar (hier). Het is één van de berichten die aangeven dat het dierenrechtenactivisme nog springlevend is (ook in Nederland, zie hier).  De Stichting Informatie Dierproeven probeert door het geven van informatie duidelijk te maken dat dierproeven onontbeerlijk zijn en met tal van waarborgen zijn omkleed. (Zie hier).

Gleneagles top

Van 6 tot 8 juli is het Schotse Gleneagles Hotel (Perthshire) het décor van de (ondermeer door Ford en Sun Microsystems gesponsorde) G8 die zich vooral op Afrika en klimaatverandering zal concentreren. Op de website van de top staat een verklaring van maar liefst 11 Academies van Wetenschappen die oproepen dat de G8 maatregelen neemt tegen de klimaatverandering, maar inmiddels wil de Russische Academie al weer onder deze verklaring uit (zie hier ), en schijnt de Amerikaanse Academie er ongelukkig mee te zijn (hier). En Bjorn Lomborg verbaast zich ook over de brief van de 11 Academies: het klimaat verandert, OK, maar andere problemen zijn toch echt belangrijker (hier).

IPCC-voorzitter: opwarming is nauwelijks een probleem

Het is nog geenszins bewezen dat de opwarming van de aarde door mensen veroorzaakt wordt en er is ook nauwelijks reden om je er druk over te maken. Misschien dat Bangla Desh overstroomt, maar dan is het vooralsnog veel goedkoper om deze mensen te helpen verhuizen dan tegen de opwarming in te gaan. Dit is niet de visie van weer een scepticus, maar van prof. Yuri Izrael, één van de drie vice-voorzitters van het IPCC, het VN-instituut dat zich bezig houdt met de klimaatverandering. (Zie hier). Izrael is in Rusland overigens een held omdat hij tijdens het Chernobyl-ongeluk meteen ter plekke was om onderzoek te verrichten en dat moest bekopen met een verblijf van vier maanden in het ziekenhuis als gevolg van stralingsziekte. In 1992 kreeg hij (ondermeer hiervoor) een medaille van de UNEP (zie hier).

Is DE NATUUR wel zo belangrijk?
 

Het belang van de natuur wordt schromelijk overdreven, dat betoogde Theo Richel op 12 mei in de Staatscourant  (zie hier) in reactie op een interview met hoogleraar dierecologie Theunis Piersma 10 dagen daarvoor (zie hier). Piersma bepleit een parlementaire enquête naar het wanbeleid van het ministerie van LNV met betrekking tot de Wadden, maar Richel reageert daarop dat natuur weliswaar leuk is, maar een goede economie belangrijker. 10 miljoen uitgeven aan een paar korenwolven noemt hij decadent.  En toen kwam natuurlijk korenwolvenredder Jaap Dirkmaat weer in het geweer (zie hier). In het SP-blad Spanning mocht Richel nogmaals zijn visie uiteenzetten: Laten we maar wat beter voor de mens gaan zorgen. (zie hier)

Recycling: heilige koe of dood paard?

We worden bedolven onder en vergiftigd door het afval. Al die verpakkingen vormen een enorm probleem. Maar we moeten ons afvalprobleem binnen onze eigen grenzen oplossen. We verspillen waardevolle grondstoffen als we niet hergebruiken en dat is ook goed voor het milieu. Maar zonder ingrepen van de overheid lukt het niet.  Ziedaar enkele 'waarheden' over afval die we regelmatig via de media geserveerd krijgen. Daniel Benjamin neemt ze op de korrel: Eight Great Myths of Recycling .

Uniek wetenschappelijk project bijna klaar!

Een wereldwijd samenwerkingsverband van wetenschappers, wiskundigen en filosofen nadert de voltooiing  van een ambitieus en decennia durend project: een compleet overzicht van alles wat mis kan gaan, aldus projectleider Dr. Thomas R. Kress op een persconferentie dinsdag.

"Over enkele weken is één van de meest gedegen en provocatieve wetenschappelijke studies van onze tijd klaar”, aldus Kress. "Een compleet overzicht van ieder mogelijk scenario met een slechte afloop. Deze reuzenklus, waarmee de oude Phoeniciërs en de eerste Christelijke theologen al waren begonnen wordt nu eindelijk afgerond. Binnenkort staat alles wat een mens aan vervelends of gevaarlijks kan overkomen eindelijk op één lijst’. Lees hier verder.

Beperking gebruik van koelwater

We zullen het deze zomer ongetwijfeld weer een aantal maal horen: dat elektriciteitscentrales op halve kracht moeten gaan draaien omdat het koelwater het toch al warme rivierwater te veel opwarmt. Daardoor gaan dan vissen dood en dat wil men voorkomen.
Maar zoveel van die superwarme dagen zijn er niet en zo'n lozing blijft toch een relatief lokale aangelegenheid. De vissterfte als gevolg van de lozing van te heet koelwater valt nogal mee. Het blijkt bovendien dat de inlaat van het koelwater een veel belangrijkere killer is van vissen - en die gaat het hele jaar door. Vissterfte door warmtelozing is dus een randverschijnsel.
Het is een vreemd beleid: als bij voorbeeld ineens Noord Duitsland veel extra vermogen vraagt omdat de windenergie daar plotseling afschakelt of doordat er een verbinding met België uitvalt of doordat de Eemscentrale (1700 MW met een niet zo betrouwbare koelwatervoorziening) uitvalt, dan heeft Nederland te weinig reservevermogen om dat op te vangen. Dat kost mensenlevens, dat heeft menige storing al aangetoond, maar blijkbaar zijn vissenlevens belangrijker. Met ingang van 2006 komt er nieuw beleid dat meer warmtelozingen toestaat. (zie hier en  hier).

Hypocriet
Europa

Europa is het centrum van de hypocrisie: de Europese landen zijn overtuigd van de opwarmingsproblematiek, ze hebben een hekel aan Bush, dus je zou verwachten dat zij wel hun best zouden doen om hun eigen Kyoto-doelstellingen te halen. Vergeet het maar, een heleboel lawaai voor de publieke tribune maar verder niets. Harde woorden van columnist  Robert Samuelson van de Washington Post (hier).  Vanuit Europa wordt bevestigd dat de CO2 uitstoot nog steeds stijgt, maar ja, zo is het verweer, de winter was ook zo koud..... (hier).

Gletschers komen gletschers
 gaan

De smeltende gletschers in de Alpen brengen onverwachte zaken aan het licht: stokoude boomstronken. Die laten zien dat waar nu ijs ligt in vroeger tijden bos heeft gestaan. Volgens onderzoekers waren de gletschers rond het begin van de jaartelling een aanmerkelijk stuk kleiner dan  vandaag de dag en 7000 terug waren ze er helemaal niet. Dus hoe verontrustend is het nu als de gletschers in de Alpen zouden verdwijnen? (Zie hier en hier).

Boekentips voor op vakantie

U kunt natuurlijk wekenlang uit het raam gaan kijken of het weer opknapt, maar is het niet verstandiger om gewoon een boek te pakken? Twee tips hebben we voor U, allebei Nederlandstalig, allebei over het milieu en allebei uiterst leesbaar.
Tip 1. Nader bezien door prof. Huib van Heel (Hier een bespreking door Hans Labohm en hier door Adriaan de Lange)
Tip 2. Staat van Angst van bestseller auteur Michael Crichton. Een 'page turner' over een misdadige mileuorganisatie die (ondermeer) een tsunami voorbereidt om de angst over het klimaat aan te jagen. Een thriller met wetenschappelijke referenties.
Koop ze dus allebei maar.


          
 Prof. Olaf Schuiling: Het hoofdprobleem van het Nederlandse milieubeleid is dat er te veel normen zijn die te weinig waarde hebben.